Alkoholizm jest jednym z najsilniejszych i trudnych do pokonania nałogów. Choroba alkoholowa uszkadza mózg, niszczy zdrowie oraz dotychczasowe zachowania. Szacuje się, że w ryzykowny sposób pije aż 140 milionów ludzi na całym świecie. W Polsce z uzależnieniem zmaga się ok. 600-800 tys. osób, z czego większość to mężczyźni. Celem artykułu jest zrozumienie mechanizmów uzależnienia od alkoholu i dostępnych metod leczenia oraz podkreślenie, jak ważną rolę odgrywa indywidualna terapia.
Czym jest alkoholizm?
Definicja odnosi się do przewlekłego i postępującego zaburzenia, które wiąże się z nadmiernym oraz kompulsywnym spożywaniem napojów z procentami. Alkoholizm jest potencjalnie śmiertelną chorobą charakteryzującą się utratą kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. W znacznym stopniu upośledza funkcjonowanie na poziomie społecznym, rodzinnym oraz zawodowym. Przede wszystkim przyczynia się do obniżenia jakości życia. Jako choroba społeczna może rozwijać się latami i wydawać się niepozorna.
Dlaczego alkohol uzależnia?
Nadmierne i niekontrolowane spożycie alkoholu przyczynia się do umiarkowanych lub ciężkich objawów odstawienia. Okazjonalne picie weekendowe dla odstresowania się może szybko przerodzić się w codzienne uzależnienie. Trudno jednoznacznie określić, kiedy przekracza się granicę nałogowego picia. Na rozwój alkoholizmu może wskazywać brak kontroli nad zdroworozsądkowym spożyciem alkoholu. Osoba uzależniona często jednak twierdzi, że kontroluje to, ile i kiedy pije. W rzeczywistości picie nagle staje się przymusem i elementem codziennego funkcjonowania.
Spożywanie alkoholu wpływa na działanie mózgu, a precyzyjnie mówiąc tzw. układ nagrody. Odpowiada on m.in. za odczuwanie przyjemności czy satysfakcji. Pod wpływem picia napojów procentowych dochodzi do zaburzenia metabolizmu neuronów. Nadużywanie alkoholu przyczynia się do uwalniania dopaminy i endorfin w mózgu. Ośrodek nagrody jest coraz bardziej przeciążany, a osoba nadużywająca procentów odczuwa potrzebę doświadczeń, które poprawiają samopoczucie. Z czasem traci samokontrolę i pije coraz więcej oraz częściej po to, by zaspokoić pierwotny głód.
Etapy uzależnienia od alkoholu
Według Elvina Mortona Jellinka można wyróżnić cztery fazy alkoholizmu.
- Wstępna – zwana inaczej prealkoholową, która zaczyna się niewinnie od picia przy różnych okazjach towarzyskich, z czasem relaksuje, poprawia samopoczucie czy dodaje pewności siebie;
- Ostrzegawcza – inaczej zwiastunowa, oznacza poszukiwanie okazji do sięgnięcia po alkohol. W większości przypadków zaczyna się też picie w ukryciu i samotności.
- Krytyczna – tzw. faza ostra, która oznacza utratę kontroli nad spożywaniem alkoholu. Większość osób uzależnionych ma poczucie winy wynikające z zaniedbywania bliskich. Coraz częściej sięga po „klina”, aby złagodzić kaca i wyrzuty sumienia.
- Przewlekła – inaczej chroniczna, związana jest z ciągami alkoholowymi, które mogą trwać od kilku do nawet kilkunastu dni. W tej fazie występują często epizody depresyjne oraz stany lękowe będące objawami zespołu abstynencyjnego.
Zdaniem Roberta Tabusa istnieje aż 13 etapów uzależnienia od alkoholu. Ogólnie rzecz biorąc, wyróżnia się następujące stadia nałogu:
- regularne użytkowanie alkoholu,
- wysokie ryzyko i uzależnienie,
- zaawansowane uzależnienie.
Warto pamiętać o tym, że nadużywanie napojów wysokoprocentowych niesie ze sobą przykre konsekwencje zdrowotne i społeczne.
Jakie są objawy uzależnienia od alkoholu?
Nadużywanie napojów z procentami niesie ze sobą szereg nieprzyjemnych konsekwencji. U osób zmagających się z nałogiem mogą występować zarówno fizyczne, jak i psychiczne objawy uzależnienia. Picie alkoholu w sposób ryzykowny wiąże się nieuchronnie z zaniedbywaniem obowiązków służbowych, zaburzeniami zachowania, pamięci czy koncentracji. Mitem jest, że alkoholizm dotyczy wyłącznie osób z marginesu społecznego. Choroba alkoholowa może dotknąć każdego, bez względu na status społeczny i materialny, płeć, wykonywany zawód, wykształcenie czy miejsce zamieszkania.
Metody leczenia alkoholizmu
Z farmakologicznych metod warto wymienić zabieg polegający na aplikacji wszywki alkoholowej, która działa na zasadzie awersji. Ten środek leczniczy może wywoływać lęk przed sięgnięciem po kieliszek. Związane jest to z faktem, że po spożyciu nawet niewielkiej ilości wywołuje nieprzyjemne objawy, które są intensywniejsze niż w przypadku występowania tzw. kaca. Leczenie alkoholizmu powinno odbywać się pod okiem psychoterapeutów oraz lekarzy.
Jak wspierać osobę uzależnioną w drodze do trzeźwości?
Z pewnością przyda się wsparcie bliskich. Warto dołożyć wszelkich starań, by nakłonić osobę uzależnioną do podjęcia leczenia w specjalistycznym ośrodku terapeutycznym. W większości przypadków niezbędne jest odtrucie alkoholowe, które powinno być przeprowadzone pod okiem wykwalifikowanego personelu medycznego. W znacznym stopniu zwiększy to bezpieczeństwo i komfort osoby uzależnionej. Przy okazji warto wspomnieć, że leczeniem alkoholizmu w Lublinie zajmuje się klinika Meditus.
